Amsterdam  Sorteermachine

Arrival City opnieuw bezocht


1. Van postindustriële economie naar digitale economie

Het begrip 'postindustriële' suggereert dat industriële productie niet bestaat/ niet meer belangrijk is. Maar de industriële productie is nog steeds een essentieel onderdeel van de economie, hoewel het productieproces is veranderd. De meeste industriële productie, zeker in West-Europa, is sterk gedigitaliseerd. Ik spreek daarom liever van een industrieel digitale economie, en dus niet van post industrieel.

Er zijn veel data beschikbaar over de nieuwe economie, nieuwe arbeidsverhoudingen en nieuwe 'makers'.
Digitalisering maakte de enorme omvang, snelheid en invloed van financieel kapitaal op de economie en de woningmarkt mogelijk (zowel als investering, als herverdeling van winst en als onttrekking).


2. Economie of Vastgoed als dominante factor in hedendaagse stedelijke ontwikkelingen?

In mijn optiek fungeert de economie als de motor van de Sorteermachine. Financiën is een onderdeel van de economie. Deze economie heeft elk jaar veel jonge, getalenteerde mensen nodig en alleen de allerbesten kunnen een vast contract en een hoog salaris krijgen. Woningvoorraad, vastgoed, diensten, cultureel klimaat, tolerantie en banen zijn belangrijk om jongeren aan te trekken.
In het boek "The Creative Destruction of NYC - engineering the city for the elite" (2017) presenteert Alessandro Busa het vastgoedcluster (in zijn woorden "'city producers') van New York als de drijvende machine achter stadsontwikkeling.
In het boek "The Innovation Complex - Cities, Tech and the New Economy" - 2020 - beschrijft Sharon Zukin de manier waarop de digitale economie, deze 'innovatie' sector de stadsontwikkelingen in NYC beïnvloedt. De digitale economie als de nieuwe dominante economie en de manier waarop ze rekruteren en vormen hun 'arbeiders'.

3. De winnaars en verliezers van stedelijke ontwikkeling

De film Push toont de slachtoffers van de agressieve manier van stadsontwikkeling door internationale bedrijven als Blackstone tot een nieuw type stad voor de rijken en welgestelden.
Alleen in de opening en de sluiting van de film zien we een persoon voor wie al deze nieuwe huizen zijn gebouwd. Een vrouw in Toronto met haar makelaar die eindelijk een huis kan kopen.
Een grote groep mensen, de goedbetaalde arbeiders in de nieuwe economie, de fintech, digitale economie, adviseurs, verzekeringen, allerlei technische banen (de beroemde 'techneuten') enz. die deze huizen kopen of huren. Ze kunnen de stad in en een deel wordt door de sorteermachine gesorteerd om te blijven. In de film Push mis ik deze kant van het verhaal; in een van de “side films” van Push vermeld je deze nieuwe groep. Misschien voor een volgende film genaamd Pull.


4. Mijn onderzoek in Amsterdam

De komende periode, in ieder geval tot zomer 2022, zal mijn onderzoek zich richten op de werking van de Sorteermachine in Amsterdam. Met gericht onderzoek naar de booming (digitale) economie, veranderingen op de woningmarkt en de manier waarop recente nieuwkomers ‘socialiseren’ in de stad.
Wat betekent dit voor het sociale leven, het sociale weefsel van de stad?
Wat kan het 'sociale rechtvaardigheid' antwoord zijn op deze sorteermachine? Van stadsbesturen, sociale bewegingen, vakbonden.

______

Enkele kenmerken van Amsterdam

Na 2015 explodeerde het aantal mensen dat zich in Amsterdam vestigde. In 2019 was dat bijna 10% van de totale bevolking. Bijna hetzelfde aantal is vertrokken.
Door veranderingen in wet- en regelgeving rondom huurdersrechten en huurcontracten zijn sinds 2016 alle soorten tijdelijke huurcontracten mogelijk in Nederland. Tot dan toe waren de rechten van huurders permanent. Ook de huurcontrole op sociale huurwoningen werd “hervormd” = bijna beëindigd.
Het resultaat hiervan is - sinds 2017 - een explosie van de bouw van nieuwe zeer kleine, tijdelijke, zogenaamde 'sociale' studio's in Amsterdam, ontwikkeld en gerund door vastgoedbedrijven zoals het Amerikaanse bedrijf Greystar. Enorme blokken van 400 tot 1000 eenheden door de hele stad; vooral in de buitenwijken en vooral voor jongeren.
Op 27-jarige leeftijd moet u deze appartementen verlaten; dan stoppen de tijdelijke contracten en maak je plaats voor een andere nieuwkomer.
Deze nieuwe woningvoorraad, samen met alle nieuwe zeer dure blokken, verwelkomt de nieuwkomer in Amsterdam.
Veel HQ's zijn vanwege de Brexit van Londen naar Amsterdam verhuisd. Amsterdam is nu de grotere beurs van Europa. Veel van de Amsterdamse techfirms zijn de afgelopen jaren 'eenhoorns' geworden en rekruteren duizenden bekwame mensen over de hele wereld. ​

______

5. De 4 stappen van de sorteermachine (steden vergelijken)

A. Binnenkomen
Is het Open karakter van de stad; de toestroom van enorme hoeveelheden nieuwkomers per jaar, een fenomeen van alle Global Cities? Hoe bereikbaar zijn deze steden? Hoe selectief zijn ze voor mensen die zich willen vestigen? Zijn het vooral mensen met geld en/of grote talenten? Of is het nog steeds mogelijk voor niet-rijke mensen om binnen te komen?

B. Verwelkoming
Hoe verwelkomen steden de nieuwkomers, (zowel uit het buitenland als uit het land zelf) in huisvesting, werk, visa, enz. Heeft het stadsbestuur een programma voor nieuwe inwoners? Organiseren grote bedrijven/universiteiten/instituten welkomstprogramma's voor hun nieuwe medewerkers? Nationale, etnische, religieuze, enz. groepen? Maatschappelijke organisaties, non-profit en commerciële initiatieven?

C.
Socialiseren blijven,
Sociale contacten
Sociaal leven
Een sociaal netwerk opbouwen
Het sociale weefsel van de stad.

D. Vertrek
- Verlaat - tegenwoordig - de overgrote meerderheid van de nieuwkomers deze steden binnen enkele jaren? (zoals in tegenstelling tot Global en Big Cities als 'aankomststad', waar mensen verblijven – D. Saunders' boek Arrival City). Alleen rijke mensen mogen blijven of ook anderen? Hoe werkt dit sorteerproces in specifieke Global Cities?



Jaap Draaisma
Amsterdam, 20 september 2021